نگرانی آينده

نگرانی آينده

نگرانی آینده چیست؟

انسان از لحظه ای كه قادر به تفكر می شود، از دو چيز رهايی ندارد. يكی حسرت گذشته و يكی هم نگرانی آينده. نگرانی احساسی است كه ما را در زمان حال به خاطر چيزهايی در آينده از تحرك باز می دارد يا به سوی واكنش های منفی می كشاند.

ابراهام مازلو (Abraham Maslow) می گويد:«نگرانی از آينده ما را ناايمن می سازد.» البته نگرانی در حد معقول درست است همين هم باعث می شود ما برای آينده برنامه ريزی كنيم.

به خاطر نگرانی برای آينده نبايد از تمام شادی هايمان بگذريم. نبايد اينطور فكر كنيم كه اگر هر وقت خانه يا ماشين خريدم يا بچه ها نيز بزرگ شدند، ديگر نگرانی نخواهیم داشت، اما تا آن هنگام نه، شما ضمن رسيدن به اهداف تان، بايد به تفريح و شادی بپردازيد و از نگرانی های بيهوده دست برداريد.

بايد اختيار زندگی خود را به دست بگيريد و در لحظه حال زندگی كنيد. چه بسا فرصت نشود لحظات خوشی كه می توانيد حالا داشته باشيد، دوباره بدست آوريد.

نگرانی آینده

علل ایجاد نگرانی


  1. داشتن تصویر ذهنی غلط از خود و احساس بی کفایتی

متأسفانه گاهی والدین با گفتن جملاتی مانند: «تو چیزی نمی شی!»،«تو همه کارهات غلطه!» و … باعث ایجاد این روحیه در فرزند خود می شوند. كودكی كه با اين كلمات بزرگ شده باشد، در بزرگی دائماً به پروپای خود می پيچد و به خود انگ می چسباند و با خود زمزمه می كند «من آدم بيچاره ای هستم»،«من عرضه هيچ كاری را ندارم» و…

در روانشناسی، تصوير ذهنی تصويری است که فرد از خود در ذهن  دارد و يا تصويری است که فکر می کند ديگران در او می بينند. تصویر ذهنی يعنی در مورد خودمان چه نظری داريم و چگونه فکر می کنيم. داشتن تصویر ذهنی خوب و بد همانطوری که گفتم روی اعتماد به ‌نفس ما تا حد زيادی تأثير دارد.

پیدا شدن تصویر ذهنی مثبت و یا منفی را والدین و حتی اطرافیان قادرند به ما بدهند. تصوير ذهنی منفی يعنی اينکه خودمان را دست‌کم گرفته و يا کم‌ ارزش بدانیم که اصطلاحاً به آن خود کم بینی می گویند.یکی از عوامل مهمی که اعتماد به نفس ما را شدیداً تخریب می کند تصویر ذهنی نامناسب یا منفی است. برای اعتماد به ‌نفس بالا بايد حتماً يک تصوير ذهنی خوب از خودمان داشته باشيم.

برای اینکه تصویر ذهنی مثبتی از خود پیدا کنیم، بهتر است موفقیت های گذشتۀ خود را بازنویسی کنیم و دائماً آنها را به خود یادآور شویم، حتی موفقیت های کوچک خود را در هر اموری بزرگ کرده و آن را بنویسیم و پیش خود آنها را تکرار کنیم تا در نتیجه خودمان را بیشتر دوست بداريم و به خودمان کاملاً اعتماد پیدا کنیم. بايد به وجود خودمان افتخار کنيم، در این صورت است که احساس خوبی نسبت به خود پیدا خواهیم کرد.


  1. شرطی شدن

تأثير منفی اتفاقی در گذشته باعث نگرانی در او می شود و نگران است مبادا آن بلاها اكنون سر خود و خانواده اش بيايد.

نگرانی آینده

ويژگی های آدم نگران

آدم نگران چه ويژگی هايی دارد؟ آيا شما جزء اين گروه از افراد هستيد يا خير؟ به اين مشخصه ها توجه كنيد و خود را با آنها مقايسه كنيد تا دريابيد پاسخ تان مثبت است يا منفی:

الف.  آدم نگران ترسو است

به ويژه از شكست می ترسد. فكر می كند شكست يعنی تحقير شدن نزد ديگران. در حالی كه شكست فقط اشتباه يا حاصل اشتباه است.

ب.  آدم نگران مسئوليت پذير نيست

كسی كه مسئوليت های خود را می شناسد و به آنها توجه می كند، هرگز نگران آينده نمی شود.

ج.  آدم نگران به اطرافيان سوءظن شديد دارد

او همه چيز را از دريچه منفی نگاه می كند.

د.  آدم نگران اشتغال فكری بی اساس دارد

وسواس فكری او، كارهای وسواسی در پی دارد تا خود را تسكين بدهد.

ه.  آدم نگران انزواطلب است

به تبع آن خيال پرداز و تك رو است. در حالی كه اين وضعيت بيشتر نگرانی او را دامن می زند. او همواره به این شعر فیض کاشانی متوسل می شود:

دلا خو کن به تنهایی که از تن ها بلا خیزد                              سعادت آن کسی بیند که از تن ها بگریزد

حضرت فیض اعتقاد داشت از انسان ها یا «تن» ها حرف و حدیث و قصه و داستان درست می شود که گاهی به حسادت و دشمنی می انجامد پس بهتر است تنها زندگی کنی.

و.  آدم نگران تصويب طلب است

او هنگامی خود را قبول دارد كه مورد تأييد ديگران قرار بگيرد.

نگرانی آینده

راه رهايی از نگرانی

وقتی با نگرانی به آينده فكر می كنيد، در اطراف شما هاله منفی ايجاد می شود و در چنبره آن چيزی می افتيد كه از وقوع آن وحشت داريد. آيا نشنيده ايد كه می گويند «ترس، مادر واقعه است.»؟ اگر بيش از حد از آينده بترسيم و نگران باشيم، آن واقعه برای ما پيش می آيد. بنابراین برای رهایی از این نگرانی لازم است راهکارهای زیر را بکار گیرید:

  •  مانند كودكان در حال زندگی كنيد

البته برای فردا نقشه بكشيد، ولی نگرانش نباشيد. كسی كه از آينده می ترسد، اغلب سرگرم گفتگوی درونی است، زيرا می خواهد به خود اطمينان بدهد هيچ اتفاق بدی نمی افتد. پس بيشترِ نيروی حياتی اش به جای اينكه صرف سازندگی شود، صرف خطرهای احتمالی آينده می شود. آيا حيف نيست نيرويمان را به خاطر هيچ و پوچ هدر دهيم؟

  •  
    يادتان باشد شما استحقاق خوشبختی را داريد

پس بدون جهت با فكرهای واهی خود را ناراحت نكنيد. عمر خود را به خاطر نگرانی در باره آينده از دست ندهيد. متأسفانه نگرانی از آينده و نديدن موهبت های الهی مانع جذب و دريافت روزی می شود. خيلی ها زندگی را سخت می گيرند، در حالی كه «سخت گيرد زندگی بر مردمان سخت گير.»  آينده خواهد آمد و خوبی های خود را نيز با خود می آورد، ولی مهم آن است كه ما منتظر نتايج خوب آن باشيم.

  •  
    معاشر خوب نقش مؤثر و آرام كننده ای را ايفا می كند

به شرطی كه درد دل های خود را صادقانه با او درميان بگذاريد. معاشر خوب تأثير زيادی در روحيه شما دارد. آدم با نشاط و فعال بسيار بهتر از آدم نق نقو، رنجورنما و ناراضی است. آدم های ناراضی هميشه تأثير بدی بر شما می گذارند، يعنی روحيۀ بد خود را به شما منتقل می كنند.

در انجمنت راه مده همچو منی                                                       افسرده دل افسرده کند انجمنی

  •  صفحه حوادث روزنامه ها را نخوانيد

مطالعه مداوم خبرهای ناخوشايند و رويدادهای تلخ آدم را نگران می كند.

  •  فكر منفی را با تصوير خوب جايگزين كنيد

هر وقت فكر نگران كننده ای سراغتان می آيد، فوری آن را با تصوير منظره زيبايی در مغز خود عوض كنيد. خود من همواره تصوير مناظر زيبايی را كه مي بينم، در مغزم نگه می دارم.

مثلاً شب مهتابی قشنگ يا منظره غروب آفتاب كه در رودخانه ای منعكس شده يا جنگل هزار رنگ در پائيز يا آبشار قشنگی همواره در مغز من ثبت است تا به محض آمدن فكر منفی یا تصوير ناخوشايندی آنها را جايگزين كنم و به اينها نينديشم. چنين تمركزی باعث می شود نگرانی ام از بين برود يا از شدت آن كاسته شود.

  •  
    تحت هيچ شرايط ورزش را فراموش نكنيد

روزی حداقل يك ربع و اگر می توانيد بيشتر ورزش كنيد. همانطور كه جسم ما اگر ضعيف باشد، ميكروب بهتر می تواند به آن حمله كند، فكرهای منفی و نگرانی های بيش از حد می تواند روح كسل و خسته ما را از پا بيندازد. ورزش هم جسم ما را سالم می كند و هم روحمان را شاداب و سرزنده.

  •  تا می توانيد به كارتان بچسبيد

سهل انگاری و تنبلی را كنار بگذاريد، زيرا كار هم روحيه شما را بهتر می كند و هم در جهت ارتقای شرايط آتی شما است. يعنی هم مانع اشتغال فكري شما می شود و از نگرانی تان می كاهد و هم شرايط زندگی مادی شما را بهتر می كند.

  •  
    از «انصراف سازها» حذر كنيد

بيشتر آدم ها ريشه هایِ نگرانی از آينده خود را نمی شناسند. به مجرد اينكه مشكل حادی برايشان پيش می آيد، به جای جستن راه حل سراغ انصراف سازها می روند. انصراف سازها چه هستند؟

به كليه مواد اعتيادآور از الكل گرفته تا حشيش و ترياك، انصراف ساز می گويند. انصراف سازها آدمی را به ظاهر از فكر ناراحت كننده اش منصرف می كنند، اما در رد اين باور نادرست ببينيد شوپنهاور (Schopenhauer) چه حرف خوبی می زند:

«به جای اينكه برای درمان خود مسكن تهيه كنيد، برويد ريشه درد را درمان كنيد.» وقتی درد را از ريشه درمان كرديد، می بينيد ديگر مشكلی وجود ندارد.

خاطرتان باشد انصراف سازها به طور موقت ما را از درد فارغ می كنند، اما اثر آنها كه از بين رفت، درد با شدت برمی گردد و اين بار بايد انصراف ساز بيشتری مصرف كنيم تا بتوانيم خويشتن را تسكين بدهيم. درثانی اين مواد به دليل تأثيرهای مخربی كه روی اعصاب و روان می گذارند، خود تنش زا هستند و به فرد نگرانی های موهوم می دهند.

  •  
    اعتماد به نفس و عزت نفس خود را بالا ببريد

برای اينكه اعتماد به نفس تان بالا برود، بايد روی توانايی های خود، چه مادی و چه معنوی، متمركز شويد. برای بالا رفتن عزت نفس تان نيز به حفظ حرمت خويشتن و ارزش هايتان بيشتر توجه كنيد. احترام به خود را نيز از ياد نبريد، آن وقت می بينيد به هيچ وجه نگران آينده نيستيد.

همچنین می توانید برای افزایش اعتماد به نفس و خودباوری نوار «راههای افزایش اعتماد به نفس» را تهیه کنید و نکات کاربردی آن را بطور مرتب تمرین و اجرا کنید.

  •  خود را برای بدترين اتفاق آماده كنيد

به قول معروف «بالاتر از سياهی كه رنگی نيست.» اگر نگران رخ دادن حادثه ای هستيد، بياييد بالاترين سياهی را در نظر بگيريد و خود را برای بدترين اتفاق آماده كنيد.

وقتی روحيه خود را برای آن اتفاق تقويت و آماده كرديد، از سياهی كمتر هر چه اتفاق بيفتد، قهوه ای است و هنگام مواجهه با آن از آرامش بيشتری برخوردار هستيد و از نتيجه هم راضی می شويد. چون انتظار بدتر از آن را داشتيد.

اين حرف نيچه (Nietzsche) هميشه يادتان باشد:«آنچه مرا نكشد، قوی ترم خواهد ساخت.» اگر اين فكر را داشته باشيد كه هر اتفاق كه بيفتد شما را نمی كشد، فقط قويترتان می كند، آن وقت خيلی راحت تر با مشكلات كنار می آييد.

  •   «هو الرزاق» خداوند روزی رسان است

اين جمله به ما آسايش، آرامش و روحيه می دهد. پس گاهگاهی آن را پيش خود تكرار كنيد.

  •  
    هرچه را دوست داريد، همان را ببخشيد

اگر پول داريد، ببخشيد. از بخشيدن است كه به همه جا می رسيد. هر بار كه می بخشيد، بلافاصله احساس خوبی پيدا می كنيد، چون در حال اجرای «قانون كارما» هستيد. در اينجا، اين قانون را تعريف می كنم.

آنچه ما در اين دنيا انجام می دهيم، در فضای لايتناهی گردش پيدا می كند و دوباره به ما برمی گردد. به زبان سعدی خودمان:

تو نیکی می کن و در دجله انداز                                                               که ایزد در بیابانت دهد باز

اين طرز تفكر شما را آرام می كند، زيرا اطمينان خاطر داريد برای روز مبادا از پيش ذخيره ای اندوخته ايد و گرچه آشكار نيست، اما به دليل جاری بودن در بطن هستی از هر كمك محسوسی بهتر، پايدارتر و كارسازتر است.

  •  
    افكار كينه توزانه و خصمانه را كنار بگذاريد

وقتی می خواهيد انتقام بگيريد، خود به خود در شما هيجانات، اضطراب ها و نگرانی هاي شديد پديد می آيد. برای اينكه فكر می كنيد مبادا فرد مقابل از نيت شما اطلاع پيدا كند و او هم به فكر انتقام بيفتد. به اين ترتيب مغز خود را پر از سم نگرانی می كنيد و حال روانی تان بد می شود.

پس چه بايد بكنيد كه اينطور نشود؟ پاسخ خيلی ساده است: بخشش. خداوند كريم در قرآن می فرمايد: «اگر به شما بدی كردند، می توانيد مقابله به مثل كنيد، اما اگر ببخشيد، بهتر است

در ضمن وقتی كينه و نفرت در دلتان باقی می ماند، روز به روز عميق تر می شود و زخم تان را دردناك تر می كند. وقتی نمی بخشيد، مانند كاميون پر از آشغال می شويد، اما وقتی می بخشيد، از زباله های كينه و نفرت خالی می شويد. آن وقت می توانيد خلاء ايجاد شده را با زيبايی ها پُر كنيد.(برای داشتن اطلاعات بیشتر در این زمینه مطلب «چگونه دیگران را ببخشیم» را کلیک کنید)

  •  
    تا می توانيد عشق بورزيد

به گل، كودك، برگ سبز، گلی كه در اتاق تان است، آسمان، ابرها و بهتر از همه به انسان ها. پايه های اين عشق بايد مهر اصيل  و  به  قول اريك  فروم (Erich Fromm) «ايثار» باشد. وقتی  ايثار  می كنيم، وقتی مهر می ورزيم يا صميميت به خرج می دهيم، وقتی محبتی می كنيم كه اصيل است و به خاطر پاداش نيست، آرام می شويم، احساس قدرت می كنيم و خيال مان راحت می شود.

  •  اجتناب از «اكنون»

در فرهنگ ما تقريباً معمول و مرسوم نيست. ما را طوری تربيت كرده اند كه پيوسته حال را فدای آينده می كنيم. نتيجۀ عملی اين رفتار فقط اجتناب از لذت، خوشی، تفريح و شادی اكنون نيست، بلكه اجتناب ابدی از شادمانی است. لطفاً «اكنون» را به عنوان تنها زمانی دريابيد كه در اختيار داريد.

  •  نترسيدن از اضطراب!

گرچه اضطراب، دلواپسی، نگرانی و دلشوره بيماری های قرن لقب گرفته اند، اما همانطور كه قبلاً گفتيم ثابت شده است بدن انسان كم و بيش به تنش و دلشوره نياز دارد. اگر اين حالت های هيجانی را از انسان بگيريم، زندگی اش نباتی می شود. اگر نگرانی نباشد، كوشش، تلاش و جديت هم از بين می رود، ولی اشكال در جايی پيش می آيد كه انسان بدون جهت دلهره و نگرانی داشته باشد. وگرنه چه در برابر مسائل روزمره و چه در قبال آينده طبيعی است كمی دلشوره داشته باشيم.

اگر خوب به شرايط روحی و روانی خود توجه كرده باشيد، می بينيد به محض اينكه يكی از مشكلاتی را كه نگران تان كرده بود، برطرف می شود، فوری نوعی شادی و نشاط در شما ايجاد می شود. نگرانی های بی مورد علاوه بر پريشان حالی موجب بيماری هايی مانند مرض قند، ناراحتی های قلبی و زخم معده می شود و حتی موی سر را سفيد می كند و به صورت چين و چروك می دهد.

می گويند مشكلات مانند قلوه سنگ هايی است كه درون كيسه ای گذاشته و روی دوش خود قرار می دهيم. تنها راه رهايی از سنگينی و فشار مشكلات خارج كردن تدريجی اين قلوه سنگ ها است. از سوی ديگر مشكلات حل شده امروز همانی است كه ديروز نگرانش بوديم.

پس به مشكلات آينده فكر نكنيم، چون فرداها نيز يكی پس از ديگری می آيند و مشكلاتشان حل می شود، بی آنكه اتفاق خاصی بيفتد. بنابراين آرامش خود را حفظ كنيم و اضطراب و دلواپسی بی مورد را دور بيفكنيم.

 

لطفاً نظر فراموش نشود.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

فهرست مطالب